Dzisiejszy wpis został nadesłany przez jednego z czytelników, a dotyczy celiakii oraz nietolerancji laktozy, z którą problem ma wielu świeżo zdiagnozowanych celiaków. Wg lekarzy gastroenterologów, stan taki może trwać ok. 2 lat pod warunkiem przestrzegania diety bezglutenowej, dzięki której regeneracji ulegną uszkodzone kosmki jelitowe. Zapraszam do lektury.
Nadwrażliwość pokarmową można podzielić na dwie grupy:
-
reakcje immunologiczne (czyli nadwrażliwość alergiczną) – do immunologicznych reakcji zaliczamy:
-
Ig-E zależne (np. anafilaksję),
-
Ig-E niezależne (np. celiakię),
-
mieszane, czyli zależne i niezależne (np. AZS).
-
-
reakcje nieimmunologiczne (nadwrażliwość niealergiczną) – do nieimmunologicznych reakcji zaliczamy między innymi:
-
metaboliczne (np. nietolerancję laktozy),
-
farmakologiczne (np. na serotoninę),
-
toksyczne (np. na toksyny z różnych ryb).
-
Jeśli chodzi o dzieci, to najczęściej uczulającymi pokarmami w tej grupie wiekowej jest mleko krowie, u dorosłych są to pomidory, ryby, orzechy czy owoce morza. Najczęstszymi nietolerancjami pokarmowymi są celiakia i nietolerancja laktozy.
Celiakia – podstawowe informacje
Celiakia (inaczej glutenozależna choroba trzewna) to choroba wywołana przez obecność glutenu, czyli frakcję białek obecnych na przykład w pszenicy czy życie. Choroba ta występuje u osób zz antygenami HLA-DQ2 oraz DQ8 (predyspozycje genetyczne). Gdy taka osoba spożyje gluten, organizm wytwarza swoiste przeciwciała (TG2, EMA, DGP) i następuje autoimmunologicznej reakcja zapalna. Reakcja ta sprawia, że zaczynają zanikać kosmki błony śluzowej jelita cienkiego. Szacuje się, że osoby z celiakią stanowią ok. 1% populacji w naszym kraju. Ryzyko jej wystąpienia jest większe u osób cierpiących na cukrzycę typu I, chorych z zespołem Downa, Turnera, Williamsa czy o pacjentów z nefropatią IgA.
Celiakia – jak się objawia?
Chorzy mogą cierpieć na przewlekłą biegunkę, aftowe zapalenie jamy ustnej, nudności, zaparcia. Dokuczać też mogą im bóle brzucha czy niedożywienie lub spadek wagi. Występować mogą także objawy zespołu jelita drażliwego. Jeśli chodzi o dolegliwości skórne, to możemy mieć do czynienia z zapaleniem opryszczkowatym skóry.
Do objawów celiakii zalicza się także:
-
niedokrwistość,
-
opóźnienie rozwoju płciowego,
-
padaczkę,
-
ataksję,
-
depresję,
-
osłabienie mięśni,
-
hipoplazję szkliwa,
-
niski wzrost.
Jak leczyć celiakię?
Jedyną skuteczną metodą jest całkowite wyeliminowanie glutenu, a więc przejście na dietę bezglutenową. Należy pamiętać, że choremu zaszkodzić może nawet niewielka ilość glutenu, zatem należy tego odpowiednio pilnować, niepożądane są nawet śladowe jego ilości. Jeśli jednak dieta bezglutenowa nie pomaga, to podaje się leki immunosupresyjne (choćby cyklosporynę).
Nietolerancja laktozy – podstawowe informacje
Nietolerancja laktozy to tak naprawdę pewna grupa różnych objawów chorobowych, której podłożem jest zmniejszenie aktywności laktazy, czyli enzymu wytwarzanego w jelicie cienkim. Nietolerancja taka może mieć charakter pierwotny (predyspozycje genetyczne) albo też być zjawiskiem wtórnym w stosunku do zniszczenia struktury morfologicznej błony śluzowej pokrywającej jelito czcze (wtedy mamy do czynienia z hipolaktazja wtórną), np. w przypadku wystąpienia celiakii powodującej uszkodzenie kosmków jelitowych, które to z kolei są odpowiedzialne za wchłanianie składników pokarmowych.
Pierwotna nietolerancja jest nazywana wrodzoną alaktazją, występuje bardzo rzadko i objawia się już w okresie noworodkowym. Drugi typ natomiast występuje u ludzi dorosłych i jest zjawiskiem wtórnym związanym ze zmniejszaniem się ilości laktazy. Nietolerancja taka jest dziedziczona jako cecha autosomalna recesywna. Ujawnia się po ukończeniu 3. roku życia, nierzadko w czasie dojrzewania lub we wczesnej dorosłości. Więcej na temat nietolerancji laktozy można przeczytać w artykule pt. Nietolerancja laktozy i alergia na białko mleka krowiego – czyli kiedy mleko szkodzi.
Objawy nietolerancji laktozy
Objawy są niespecyficzne i zaliczają się do objawów związanych z ogólnymi przypadłościami na tle trawiennym. Występują kolki, nudności, wymioty, wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, problemy z nadmierną ilością gazów.
Nietolerancja laktozy – jak leczyć?
Zaleca się przede wszystkim wyeliminowanie wszystkich produktów zawierających laktozę, nawet małe jej ilości, aczkolwiek próg tolerancji jest bardzo indywidualny dla każdej osoby. Stosuje się także niekiedy preparaty zawierające laktazę (np. tabletki Lactocontrol, a w przypadku dzieci kropelki, np. Delicol lub Kolzym).
Kto może pomóc?
Przede wszystkim trzeba zacząć od zdiagnozowania problemu, przeprowadzenia odpowiednich badań i dostosowania diety do konkretnych zaleceń. Z racji dużego zagrożenia niedoborami składników odżywczych przy komponowaniu diety w powyższych nietolerancjach najlepiej skorzystać z pomocy fachowców – dietetyka online bądź dietetyka stacjonarnego, który pomoże ustalić prawidłową i dobrze zbilansowaną dietę.
