Aromat aromatowi nierówny

Aromaty spożywcze

Najistotniejszym powodem stosowania w przetwórstwie przemysłowym aromatów spożywczych jest ich wpływ na upiększenie gotowych do spożycia produktów. Istotnie podnoszą walory smakowe oraz zapachowe, a tym samym zwiększają atrakcyjność towarów. Popularność aromatów na rynku jest na tyle duża, że warto zastanowić się nad ich pochodzeniem, a tym samym bezpieczeństwem ich spożywania.

Aromaty spożywcze
Różne rodzaje aromatów spożywczych – zdjęcie własne

Bardzo często w procesach przetwórczych surowce naturalne tracą cenne właściwości smakowe, a także niekorzystnie zmienia się ich aromat oraz jego stężenie. Stąd popularność aromatyzowania jest coraz większa. Można dzięki temu nie tylko wzmocnić smak lub zapach, ale również zupełnie zmienić go na ten pożądany.

Producentom zależy na tym, aby ich wyroby miały wysokie walory sensoryczne przy jak najwydajniejszej produkcji i przy zachowaniu najniższych jej kosztów. Z tego powodu ciągle szukają nowych sposobów na poprawienie tych aspektów. Przez to własnie aromatyzowanie żywności jest znormalizowane. Ilość aromatów dodana do produktu musi zgadzać się z ustalonymi wytycznymi. Międzynarodowe regulacje prawne dzielą aromaty na kilka głównych grup, ze względu na ich metodę produkcji oraz rodzaj materiału źródłowego, z którego powstały.

Aromaty spożywcze inaczej nazywane środkami aromatyzującymi, są jednymi z wielu dodatków do żywności. Od lat znajdują zastosowanie w produkcji napojów, artykułów spożywczych, w cukiernictwie oraz na wielu innych płaszczyznach przetwórstwa przemysłowego. Określenie aromat dotyczy przyjemnego wrażenia zapachowego spowodowanego unoszeniem się lotnych związków zapachowych. Aromaty zostają odbierane przez zmysł powonienia, ale również zmysł smaku.

Istnieje pięć grup, na które dzielone są aromaty spożywcze.

Do pierwszej z nich należą substancje aromatyczne. Klasyfikujemy je dalej ze względu na metodę otrzymywania jako:

  • substancje aromatyczne pochodzenia naturalnego,
  • substancje aromatyczne identyczne z naturalnymi,
  • substancje aromatyczne pochodzenia chemicznego.

Naturalne aromaty najczęściej pozyskujemy z owoców, natomiast identyczne z naturalnymi są syntetyzowane sztucznie, ale w odróżnieniu do tych pochodzenia chemicznego, ich struktura chemiczna jest identyczna z tą aromatów naturalnych.

Kolejne grupy aromatów spożywczych to:

  • środki aromatyczne z przetworzenia termicznego,
  • środki aromatyzujące dymu wędzarniczego,
  • prekursory środków aromatyzujących,
  • inne środki aromatyzujące i ich mieszanki.

Naturalne aromaty wytwarzane są tylko ze związków występujących w przyrodzie. Nie wpływają one w żaden sposób negatywnie na zdrowie konsumenta. Mają pochodzenie roślinne, zwierzęce bądź coraz popularniejsze – mikrobiologiczne. Nie zawierają żadnych sztucznych dodatków, dlatego ich cena jak i jakość są wysokie. Dlatego też warto aromatyzować potrawy w domowy sposób, np. poprzez dodawanie ziół i odpowiednich przypraw lub używanie startej skórki cytryny i pomarańczy.

Aromaty sztuczne zostały stworzone całkowicie w wyniku procesów syntezy. Powstają z substratów chemicznych, dzięki czemu ich produkcja jest zdecydowanie tańsza, co zachęca producentów do ich stosowania w zamian za te naturalne. Wytwarzane są w laboratoriach i nawet ich struktura chemiczna nie jest jednakowa z ekstraktami występującymi w przyrodzie.

O ile naturalne środki aromatyzujące są uznawane za bezpieczne, o tyle każdy syntetyzowany musi zostać poddany szeregowi badań oraz ocenie ryzyka. Producenci muszą znakować swoje produkty i odpowiednio opisywać etykiety. Na przykład jeżeli w składzie produktu występuje wzmianka o aromacie naturalnym, oznacza to nic innego jak to, że użyte były aromaty pochodzenia tylko naturalnego, ale muszą one stanowić minimum 95% danego aromatu.

W teorii żadna substancja dodawana do żywności nie powinna stanowić zagrożenia dla konsumenta. Najistotniejszy jest jednak umiar i kierowanie się zdrowym rozsądkiem w spożywaniu produktów aromatyzowanych. Ciężko będzie zupełnie wyeliminować je z diety współczesnej osoby, ale ograniczenie ich ilości jest już słusznym celem możliwym do osiągnięcia przez każdego z nas. Najlepszym rozwiązaniem jest wybieranie produktów najmniej przetworzonych, ponieważ im większy stopień przetworzenia, tym większe prawdopodobieństwo wysokiej zawartości dodanych substancji aromatycznych.

Zagrożenia dla osób na diecie bezglutenowej

Czy ze strony aromatów możemy jednak natknąć się na jakieś zagrożenia? Okazuje się, że najbardziej uważać muszą osoby chore na celiakię, ponieważ zarówno aromaty, jak i barwniki stosowane w żywności, mogą być zanieczyszczone glutenem. Dużo mówi się o herbatach aromatyzowanych, które bardzo często są ukrytym źródłem glutenu. Kuszą nas na półkach sklepów kolorami i wymyślnymi smakami, natomiast bezpieczne są tylko te, które nie posiadają dodatkowych aromatów oraz maltodekstryny. Składy tak bardzo przez wielu lubianych herbat owocowych powinny być zawsze brane w sklepie pod lupę.

Gluten jest świetnym nośnikiem smaku oraz zapachu dla aromatów i przypraw. Jest tak, ponieważ ma on specyficzne zdolności wiązania tłuszczu z wodą, ponadto emulguje i stymuluje. Dlatego właśnie, trzeba być szczególnie wyczulonym na jarzynki do zup, mieszanki przypraw, sosy w proszku i kostki bulionowe. Bardzo często jest również obecny w zupach i daniach typu instant. Gdyby nie gluten, bezsmakowe okazałyby się produkty na bazie mąki pszennej czy żytniej. Byłyby one w naszym odczuciu mdłe. Biorąc pod uwagę fakt, że gluten jest doskonałym nośnikiem aromatu, nie powinniśmy się dziwić producentom, że nie chcą z niego rezygnować, ale jednocześnie bądźmy ostrożni i zwracajmy uwagę na obecność wszelkich ulepszaczy smaku lub zapachu.

Szczęśliwie, na rynku zaczynają pojawiać się produkty, które otrzymały znak przekreślonego kłosa. Ich środki aromatyzujące, tworzone na bazie spirytusu, są bezglutenowe. Producenci niekiedy podają w składzie artykułu, że dany aromat zawiera gluten, ale jednak nie zawsze tak jest, więc trzeba być bardzo czujnym. Podczas zakupów spróbujmy poświęcić więcej czasu na dokładne przestudiowanie etykiety i wybieranie produktów, w których użyto aromatów naturalnych. Odszukiwanie wyrobów z przekreślonym kłosem da nam gwarancję ich bezpieczeństwa dla celiaków.

Zagłosuj na wpis.

Author: Karolina Smulska

Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, na wydziale Nauk o Zdrowiu, na kierunku Dietetyka, gdzie uzyskała tytuł magistra dietetyki. Swoją praktykę zawodową doskonaliła w łódzkich poradniach dietetycznych, a także podczas praktyk m.in. w przedszkolu oraz szpitalu. Uczestniczka licznych konferencji naukowych z zakresu dietetyki, m.in. w tematyce schorzeń autoimmunologicznych, chorób tarczycy, żywienia dzieci i osób starszych. Specjalizuje się w problematyce pomocy osobom cierpiącym na niedowagę, nadwagę i otyłości, jak również osobom leczącym się na choroby metaboliczne, choroby tarczycy i posiadających alergie i nietolerancje pokarmowe.