Coraz częściej spotykane w gabinetach dietetyków alergie pokarmowe często pozostają niezdiagnozowane do momentu wystąpienia ciężkich powikłań. Dopiero wtedy cierpiący na nasi przyszli pacjenci decydują się na krok w stronę poprawienia swojego stanu. Żadna alergia pokarmowa nie powinna być przez nich bagatelizowana.
Czym są alergie pokarmowe?
Alergie pokarmowe przez wielu pacjentów, a nawet dietetyków w dalszym ciągu mylone są z nietolerancją pokarmową. Różnią się jednak od nich nie tylko reakcjami zachodzącymi w organizmie człowieka po spożyciu pokarmów, na które reaguje dana osoba, ale także objawami. Z tego powodu przed dobraniem odpowiedniej terapii powinno przeprowadzić się dokładną diagnozę.
Nietolerancja pokarmowa w przebiegu jej objawów nie obejmuje reakcji ze strony układu odpornościowego. Z kolei alergia pokarmowa za pośrednictwem właśnie tego układu powoduje reakcje zależne od specyficznych przeciwciał.
Termin alergia został po raz pierwszy użyty w roku 1906 przez austriackiego pediatrę – Clemens’a von Piquet, który w swoich badaniach naukowych opisał przypadki choroby posurowiczej u dzieci leczonych preparatami przeciwciał.
Najczęstsze formy niepożądanych reakcji immunologicznych na żywność, charakteryzują się rozwojem przeciwciał IgE przeciwko alergenom zawartym w spożywanych pokarmach. Bardzo często równolegle z działaniem przeciwciał obserwuje się postępujący stan zapalny. Pacjenci z alergią IgE-zależną diagnozowani mogą być za pomocą badań obecności tych przeciwciał specyficznych dla danego alergenu pokarmowego w surowicy oraz płynach organizmu. Jest to najprostszy sposób zdiagnozowania alergii pokarmowej.
Jak objawiają się alergie pokarmowe?
Antygeny pokarmowe po wejściu w interakcję z ludzki ciałem ulegają związaniu z komórkami tucznymi i bazofilami. Ten proces aktywuje te komórki, przez co uwalniają one granulki zawierające mediatory zapalne t.j. histamina. Mogą także syntetyzować lub uwalniać mediatory stanu zapalnego (jak na przykład leukotrieny), proteazy (np. tryptazy), cząsteczki chemotaktyczne oraz cytokiny zapalnych.
Ponieważ antygeny obecne w żywności trafiają do krwi, mogą wywoływać także reakcję natychmiastową w poszczególnych organach, lub nawet w miejscu, w którym doszło do kontaktu alergenu z ciałem.
Najczęstsze objawy alergii pokarmowych to:
- Bóle żołądka,
- Kolki,
- Swędzenie warg,
- Obrzęki,
- Biegunki,
- Nudności,
- Niestrawność.
Jak walczyć z alergią pokarmową?
Istnieje wiele strategii żywieniowych mających na celu zminimalizować objawy alergii pokarmowych. Największą skutecznością charakteryzują się diety eliminacyjne, które opierają się na usunięciu z jadłospisu produktu posiadającego w swoim składzie antygeny negatywnie wpływające na nasze ciało.
Trudność w zbilansowaniu diety eliminacyjnej zależy przede wszystkim od produktu, który powoduje reakcję alergiczną u danego pacjenta. Więcej problemu przysporzy dietetykowi komponowanie jadłospisu, w którym eliminacji będzie podlegać produkt, z którego do tej pory pacjent korzystał na co dzień, bądź dostarcza on wielu kluczowych dla utrzymania zdrowia składników. Poszukiwanie jego zamienników może zająć nieco czasu.
Istnieją także inne metody leczenia alergii pokarmowych. Należy do nich między innymi immunoterapia swoista dla alergenu (SIT) nazywana inaczej odczulaniem. Mechanizm jego działania opiera się na cyklicznym podawaniu alergenu choremu w celu zmiany przeciwciał reagujących z alergenem pokarmowym z IgE na IgG lub IgA, które nie powodują wystąpienia reakcji alergicznej. Nie jest to jednak metoda do końca zbadana, a jej skuteczność nie jest równa 100%.
